Werken journalisten in Nederland voor de AIVD?

De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) hebben tussen 2019 en 2022 journalisten ingezet als agent. De AIVD heeft mogelijk ook Nederlandse journalisten ingezet. Dit blijkt uit een tweetal rapporten van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD). Journalisten van verschillend pluimage zijn ontstemd hierover.

Naar aanleiding van media-aandacht voor het ronselen van journalisten voor de inlichtingendiensten en daaropvolgende Kamervragen, heeft de (CTIVD) op 28 juni jl. een tweetal onderzoeken gepubliceerd. Deze rapporten richten zich op het rekruteren van journalisten in de periode van 1 januari 2019 tot 1 januari 2023 door de AIVD en door de MIVD. Uit deze twee rapporten valt niet op te maken of er Nederlandse journalisten zijn gerekruteerd. Het rapport over de AIVD laat de mogelijkheid in het midden: “Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat de AIVD in de periode van 1 januari 2019 tot 1 januari 2023 journalisten heeft ingezet als agent. De journalisten die als agent zijn ingezet, hadden verschillende nationaliteiten en werden zowel in Nederland als in het buitenland ingezet.”

De journalisten die door de MIVD zijn ingezet hadden allemaal een buitenlandse nationaliteit volgens het rapport daarover

Uit beide rapporten blijkt dat beide diensten te onzorgvuldig omspringen met de zorg voor de veiligheid van deze agenten. De CTIVD beveelt aanscherping aan op dat vlak. Beter werkafspraken volgens protocollen en betere verslaglegging daarvan.

Wel zijn verhalen bekend van het ronselen van agenten in de medische stand. Corona- en mensenrechtenactivist Willem Engel vertelt hierover bij Blckbx programma De wereld is vierkant van 28 juni jl. (41:00 min.) “Een vriend van mij die als chirurg werkte bij het AMC is een dag lang verhoord door de AIVD, om zijn connectie met mij. En hoe ze daarachter kwamen is dat ze in een groep zaten, de medische groep van VW, VoorWaarheid. Dus daar heeft de AIVD in meegekeken en hebben ze gekeken wie hoort er nu bij en waar kunnen we een ingang vinden om in deze organisatie te infiltreren.”

Engel laat eerder in deze uitzending blijken dergelijke situaties griezelig te vinden, maar zegt wel veel vertrouwen te hebben in de CTIVD, die eerder kritisch was op de inlichtingendiensten. De Tweede Kamer heeft ingestemd met het verzoek de corona enquêtecommissie om een onderzoek uit te voeren naar het handelen van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten gericht op critici van het coronabeleid, zo blijkt uit een bericht op X van de Tweede Kamer van 27 juni jl.

In het verleden gebeurde het ronselen van agenten voor de inlichtingendienst ook in kringen van de media. Het Parool maakt op 19 april van dit jaar melding van een hoofdredacteur bij de Volkskrant als inlichtingenagent in het verleden: “De voormalige hoofdredacteur van de Volkskrant Joop Lücker is informant geweest van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) ten tijde van de Koude Oorlog. Dat blijkt volgens een publicatie in de Kringkrant uit recent openbaar gemaakte stukken over de voorloper van de AIVD.” Maar nogmaals voor de duidelijkheid, of de AIVD daadwerkelijk Nederlandse journalisten heeft geronseld in de periode tussen 2019 en 2022 is niet op te maken uit het rapport van de CTIVD

Zeker nu de inlichtingendiensten de premierspost hebben bezet, willen journalisten en critici, zoals medisch ethicus Wendy Mittemeijer dat heel graag weten, schrijft zij op X:
“Nu wil ik weten om welke journalisten het gaat. Inclusief de journalisten op het coronadossier waar de diensten mee samenwerkten buiten de wet om. Of liepen die obscure contacten via leden van de censuurorganen, gecoördineerd door NCTV en BZ, zoals de Denktank en de Newsroom?”

Ook de gevestigde media zijn ontstemd hierover. Huib Modderkolk ziet het in zijn artikel van 28 juni in de Volkskrant als ‘ondermijning geloofwaardigheid’ van het vak’.

Beinvloeding van journalisten is altijd zorgelijk, zeker ook in Coronatijd. Maar het is problematisch te noemen dat Nederland nu een premier heeft uit de inlichtingenwereld op het moment dat de roep om oorlog groteske vormen aanneemt, van wie we niet weten of er ten onrechte niet kritisch genoeg over hem geschreven zal worden. Vergeet ook niet dat Julian Assange is vrijgekomen tegen een hoge prijs: journalistiek zal nog eerder als misdaad worden gezien.