“Vandaag publiceert Bellingcat het hieronder staande onderzoek”, schreef inlichtingendienst NCTV op 12 november 2020 in een e-mail aan de ministeries van Defensie, Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken én Justitie en Veiligheid. “Het is waarschijnlijk slim om hier al interdepartementale woordvoering voor samen te stellen.” Het onderzoek betrof de activiteiten van Bonanza Media, een samenwerkingsverband van de Russische Yana Yerlashova met de Nederlandse MH17-onderzoekers Max van der Werff en Eric van de Beek. Bellingcat beschuldigde Yerlashova ervan in contact te hebben gestaan met de Russische militaire inlichtingendienst GRU. Zij zou een artikel van Van de Beek voor publicatie hebben voorgelegd aan een inlichtingenofficier van deze dienst. De NCTV bleek niet de enige te zijn die het Bellingcat-artikel voor publicatie had gelezen. Ook NRC en De Groene Amsterdammer beschikten over voorkennis. Zij publiceerden tegelijk met Bellingcat. Het was vooral Van der Werff die het in de artikelen te verduren kreeg. “Nederlandse MH17-blogger aangestuurd door Russische geheime dienst”, kopten NRC-journalisten Wilmer Heck, Andreas Kouwenhoven en Steven Derix op 12 november 2020. “Nederlandse MH17-activist blijkt schaakstuk voor Russische-inlichtingendienst”, schreven Robert van der Noordaa en Coen van de Ven dezelfde dag in De Groene Amsterdammer. “Van der Werff handelde het afgelopen jaar in opdracht van de Russische militaire inlichtingendienst Gru”, staat er.

Het zorgde voor opschudding in de Tweede Kamer. D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma sprak dezelfde dag van “een aanval op de Nederlandse rechtsstaat”. Een Nederlandse journalist was “gesteund door een buitenlandse inlichtingendienst om de MH17-rechtszaak te frustreren”, zo had hij begrepen uit de artikelen. Hij vroeg toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok om een schriftelijke reactie. VVD-Kamerleden Sven Koopmans en Jeroen van Wijngaarden vroegen op 13 november het kabinet naar juridische mogelijkheden om op te treden tegen “buitenlandse inlichtingendiensten die in samenwerking met Nederlanders campagnes voor desinformatie opzetten”. In reactie op Sjoerdsma schreef Blok op 17 november dat “de bevindingen van Bellingcat de zorgen van het kabinet over verspreiding van desinformatie door Rusland lijken te staven”. Minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid ging op 16 december zelfs zo ver, in antwoord op de vragen van Koopmans en Van Wijngaarden, de activiteiten van Bonanza Media te kwalificeren als “ongewenste buitenlandse inmenging” en “het verspreiden van desinformatie”.

Nu blijkt dat Bellingcat zelf heeft gedaan waar het Yerlashova van heeft beschuldigd: het voorleggen van een artikel voor publicatie aan een inlichtingendienst. Ook heeft journalist Van der Noordaa op Twitter zelf laten weten opdrachten uit te voeren voor de Navo en de Oekraïense autoriteiten. Hij vertelde daarbij zelfs trots een “erepenning” te hebben ontvangen van de NCTV. Het is niet voor het eerst dat blijkt dat Bellingcat samenwerkt met de Nederlandse autoriteiten. De MH17-strafzaak die van 2020 tot en met 2022 werd gevoerd bij de Rechtbank Den Haag, toonde aan dat Bellingcat meermaals eigen bevindingen heeft gedeeld met de Nederlandse leiding van het internationale team van justitie en politie dat het strafrechtelijk onderzoek leidde naar verdachten in de MH17-strafzaak.

Bellingcat profileert zichzelf als een club die open source-informatie vergaart, dus via bronnen die voor iedereen toegankelijk zijn via het intemet, zoals sociale media en Google maps. Maar de werkelijkheid is anders. Paspoorten, belgegevens en mailboxen van Russische geheim agenten zijn allesbehalve open source en toch legt Bellingcat er keer op keer de hand op. Vertrouwelijke informatie over met name officieren van de Russische militaire inlichtingendienst GRU, al dan niet nep of deels nep, blijft opduiken op de Belingcat-website.

Bellingcat begon als een Britse organisatie, met een Limited (afgekort: Ltd.) als ondernemingsvorm. De website wordt sinds 2018 aangestuurd via een in dat jaar opgerichte Nederlandse stichting, onder de naam Stichting Bellingcat. Een aanzienlijk deel van de financiering van Stichting Bellingcat komt de laatste jaren uit Nederland. Zo ontving Bellingcat in 2019 een half miljoen euro om een kantoor te openen in Den Haag uit handen van Boudewijn Poelmann van de Nationale Postcodeloterij. In 2021 en 2022 kwamen daar nog 666.667 en 333.333 euro bij van deze loterij. Bellingcat wordt daarnaast al jarenlang gefinancierd door de Amerikaanse overheid via de National Endowment for Democracy, dat bekend staat als een front-organisatie voor de CIA.

Zowel Bellingcat, De Groene, NRC als de AIVD hebben bovendien geen enkel voorbeeld genoemd van desinformatie die door Bonanza Media zou zijn verspreid. Het samenwerkingsverband publiceerde onder meer een vertrouwelijk document van de MIVD waaruit bleek dat de dienst en Navo-partnerdiensten geen Russische Buk-Telar hadden gezien in Oekraïne. Tijdens de MH17-strafzaak bleek dat dit document authentiek was.